Wysp Brač jest trzecią co do wielkości wyspą w Chorwacji. Powierzchnia Brača wynosi 395,44 km² natomiast długość wybrzeża osiąga 180,61 km². Szerokość wyspy wynosi 15 kilometrów, a jej długość około 40. Liczba mieszkańców na wyspie to 14 tysięcy osób. Wyspę Brač od stałego lądu oddziela Brački kanał o szerokości od 5 do 12 kilometrów, natomiast od sąsiedniej wyspy Hvar kanał Hvarski.
Najwyższym punktem na wyspie jest szczyt Vidova Gora (778 m. n. p. m.) Jest to również najwyższy szczyt wszystkich wysp chorwackich.
Życie na wyspie Brač
Większość mieszkańców wyspy żyje z upraw oliwek i winorośli, rybołówstwa oraz turystyki. Zarobki daje również znany w całej Chorwacji biały kamień wykorzystywany do budowy domów i wszelkich ozdobnych rzeczy. Duża część wyspy pomimo skał i kamieni pokryta jest trawiastą roślinnością w tym znanymi gatunkami ziół – szałwią, lawendą, rozmarynem, bazylią.
Nie brakuje tutaj też drzew migdałowca i lauru. Bardzo popularnymi drzewami są sosny oraz cyprysy.
Podwórkowymi drzewkami owocowymi są cytryny, pomarańcze, granaty, figi, mandarynki i morele. Jeśli chodzi o kuchnię to dominują tu owoce morza i ryby a wśród mięs króluje jagnięcina.
Tak na wyspie Brač wygląda:
-
uprawa winorośli
Uprawa winorośli i hodowla drzew oliwnych to wbrew pozorom bardzo ciężka i wymagająca praca. Żeby w ogóle móc się zabrać do posadzenia sadzonek, trzeba starannie przygotować do tego ziemię pod uprawę. Coraz częściej wykorzystywane są do tego specjalne maszyny, jednak na mniejszych obszar ludzie do dnia dzisiejszego uprawiają ją sami przy pomocy narzędzi gospodarczych.
Ziemię pod uprawę przygotowuje się tuż po zimie, tak żeby na wiosnę można było posadzić młode sadzonki. Jest to naprawdę żmudna i powolna czynność wymagająca dużego nakładu siły ludzkiej i cierpliwości.
Najbardziej znane i cenione wino na wyspie Brač to plavac mali (wino czerwone) i vugava (wino białe).
Uprawa winorośli na wyspie
-
uprawa oliwek
Oliwki wykorzystywane są przede wszystkim do produkcji oliwy. Ludzie hodują je dla swoich potrzeb oraz na sprzedaż. Zbiory oliwek przypadają na miesiące jesienne wrzesień – listopad. W zależności od tego jaką oliwą chcemy uzyskać, delikatniejszą w smaku czy bardziej gorzką. Do oliwy gorzkiej o intensywniejszym smaku wykorzystywane są oliwki zielone, zerwane wcześniej, niż te oliwki, które trafiają do produkcji oliwy delikatniejszej. Zawsze po zbiorach oliwek, drzewka są starannie przycinane (w kształt podobny do kuli) tak, że ich środek zostaje bardziej pusty a gałęzie rozchodzą się na boki. Jeśli oliwka urośnie za wysoka, nie daje już tylu owoców.
Mieszkańcy dodają oliwę praktycznie do wszystkiego. Do sałatek, gotowanych ziemniaków, robią z niej marynatę do ryb, mięsa. Oliwa jest bardzo powszechna i ceniona nie tylko na wyspie, czy Chorwacji, ale także i na całym świecie.
Gaje oliwne na wyspie Brač
-
rybołówstwo
Jak wyspa i morze to wiadomo, że i ryby. Od dawien dawna społeczność wyspy żyła głównie z rybołówstwa. Z tego się utrzymywali. Ludzie wczesnym rankiem wypływali na połowy ryb, sprzedawali je lub sami konsumowali. Ryby były głównym posiłkiem dla tutejszych mieszkańców.
W dzisiejszych czasach ta gałąź gospodarki jest nadal popularna jednak nie aż w takim stopniu jak kiedyś. Największe zmiany w rybołówstwie nastały wraz wstąpieniem kraju do Unii Europejskiej, kiedy to zaczęto stosować limity połowu ryb.
Poranny połów ryb
Największe miejscowości na wyspie to (spis z 2011 roku):
– Supetar: 3,330 mieszkańców
Jedno z dwóch miast na wyspie, które łączy ludność wyspy z lądem. Z Supetar kursują promy do Splitu, jest to również miasto, w którym znajdują się większe urzędy państwowe wyspy.
– Bol: 1,670 mieszkańców
Najstarsze miasto na wyspie. Jedno z najbardziej popularnych miejsc turystycznych na mapie wyspy. Miasto kojarzone przede wszystkim po plaży Zlatni Rat.
– Pučišća: 1,615 mieszkańców
Słynie przede wszystkim z kamieniołomów oraz jedynej na całą Chorwację szkoły rzeźby z kamienia.
– Postira: 1,480 mieszkańców
Rybacka miejscowość na wyspie, znana głównie z fabryki sardynek „Sardina” prężnie działającej od 1907 roku.
Ciekawe informacje:
-
Wapienie
Wyspa słynie z wapieni. Jeszcze do niedawna (jakieś 50 lat temu), wykorzystywane były „wapenki” – czyli wybudowane przez mieszkańców kamienne stosy przypominające swoim kształtem małe domki lub igloo. Ludzie zbierali kamienie, budowali z nich stos a w środku rozpalali ogień, który palił się przez kilkanaście godzin, aż kamienie były bardzo mocno nagrzane. Następnie rozgrzane kamienie zanurzane były w zimnej wodzie i sprzedawane jako wapno w zastygniętej postaci.
Po rozdrobnieniu wypalonego kamienia wytwarzało się z nich wapno, które było wykorzystywane przy budowie. Można też było taki kamień włożyć do wody i od razu w wodzie go rozkruszyć dzięki czemu powstawała woda wapienna. Wapno używane też było do zalewania dachów, które można po dzień dzisiejszy spotkać na wyspie.
Przykład dawnego miejsca wypalania wapna
-
Kamienne lub betonowe rowy
Teren wyspy jest bardzo górzysty czego nie da się nie zauważyć. Większość miejscowości na wyspie położona jest w najniższych punktach wzdłuż wybrzeża. Podczas dużych deszczów (w okresie zimowym) domy mieszkańców często były mokre i podtopione, gdyż cała woda spływała z gór na wybrzeże. Żeby uniknąć ponownych podtopień, ludność zaczęła budować specjalne rowy, które miały na celu zbierać całą deszczówkę i sprowadzać ją bezpiecznie do morza. Do dnia dzisiejszego na wyspie możecie spotkać kamienne rowy, które cały czas pełnia swoją funkcję. Niektóre z nich mają po kilka kilometrów.
-
Trudności z terenem
Pewnie nie jeden raz będąc na wyspie Brač zastanawialiście się, dlaczego w tak wielu miejscach zobaczyć można dziwne mury z drobnych kamieni. Też mnie to ciekawiło. Kamienie z których ułożone są mury lub niewielkie stosy zostały wyzbierane z terenów użytych pod winorośle i oliwki. Ludzie oczyszczając ziemię pod uprawę z wszelkim kamieni zwyczajnie zamiast ich przewozić w inne miejsce, układali z nich małe mury. Wiele osób wykorzystuje też niepotrzebne kamienie do oddzielenia swojej ziemi od ziemi sąsiada.
Kamienne mury na wyspie widoczne z satelity
Atrakcje turystyczne
Brač ma bardzo dobrze rozwiniętą ofertę turystyczną. Wiele noclegów do wynajęcia, wypożyczalnie rowerów, skuterów czy aut nie stanowią najmniejszego problemu. Wyspa chętnie odwiedzana jest przez turystów z różnych stron świata. Malownicze widoki, bujna roślinność, piękne plaże i niezliczone małe zatoczki to tylko niektóre argumenty dla których warto tutaj przyjechać. Wyspa jest też fajnym miejscem dla osób lubiących aktywny odpoczynek. Liczne ścieżki rowerowe, piesze trasy tematyczne, wspinaczki górskie cieszą się tutaj dużym powodzeniem.
Na Braču mieści się również wiele szkół nurkowania i windsurfing. Zwolennicy wodnych szaleństw na pewno nie będą się nudzić. Moje propozycje miejsc, jakie warto zobaczyć na wyspie znajdziecie tutaj.
Mix zdjęć z wyspy
Wyspa Brač
